_________ استفاده از مطالب اين سايت با ذکر منبع بلامانع است _________

" کانون قلم"

kanoon-ghalam@hotmail.de

www.iran-ghalam.de

نويسنده ؛ شهره آفاق  یا گمنام قبرستان پانتئون؟

ویکتور هوگو ،و جدا ناپذیری ادبیات از سیاست

 

روسیا روشن

Falsaf@web.de

 

Victor Hugo- 1802 1885

   انگار بعد از حدود دوقرن، مشهوریت ویکتور هوگو، نویسنده دوران رمانتیک ،ولی اجتماعی فرانسه، به پایان خود نزدیک شده باشد. در جواب پرسش، بزرگترین نویسنده فرانسه کیست؟ آندره ژید بازهرخندی جواب داده بود :" متاسفانه ویکتور هوگو! " . منتقد دیگری گفته بود که : " ویکتور هوگو، دیوانه ای است که خودرا ویکتور هوگو میداند. " . ویکتور هوگو ولی با مواضع گوناگون سیاسی ازآغاز طرفدار ومبلغ ادبیات اجتماعی بود. وی میگفت که ادبیات و سیاست از هم جداشدنی نیستند. با این وجود بعدازمرگ وی، اعلان عزای ملی از طرف دولت شد و بخاک سپاری اودرقبرستان مشاهیر یعنی قبرستان پانتئون انجام شد، تاآنزمان این امتیازشامل مرگ هیچ ادیب منتقد مردمی نشده بود.

   درتاریخ ادبیات غرب امروزه اشاره میشد که آثاراوازابتدا حاوی یک روشنگری انقلابی بودند، اوازسال 1864 علنا سخن از "ادبیات خلقی" بمیان آورد، محبوبیت خاص آنزمان او بدلیل بعهده گرفتن نمایندگی یک هومانیسم مبارزه جویانه و عدالتخواهانه درادبیات بود.ازآغاز، پیام و مسئولیت او،تربیت انسان و ایمان به نیرو و اراده انسان معمولی بود. گرچه اودرآغاز آثاری رمانتیک آفرید ولی امروزه ماشاهد توانایی های متنوع و گوناگون او هستیم. او یکی  از نویسندگان مردمی ادبیات جهانی است که نخستین باربه موضوعات کارگران نیز پرداخت. وی تحول، تکامل و پیشرفت انسان را از نظر اخلاقی و سیراندیشه نیز مورد توجه قرار داده است. درنظر او ادبیات نه تنها سرگرم کننده بلکه ایدئولوژیک نیزبایدباشد. او نخستین بار تودههای مردمی را درمرکز وقایع داستان و رمانهای خودقرار داد. وی میگفت که ادبیات نمی تواند از انظار و مشکلات عموم جداشود.  با توجه به زمان او باید گفت که وی آنزمان سنگی میان خانه شیشه ای : نظریه ها، سیستم ها، و بوتیقاهای ادبی حاکم انداخت تا آنان تکانی بخود بدهند.

 رمانتیک شدن ویکتورهوگو درآغاز وخلق آثاری درشعر،درام و داستان راباید به حساب تعثیرآثار شکسپیرو رمانتیک آلمان بشمارآورد. نمایشنامه نویسی رمانتیک او،ضربه ای عظیم به تئاترکلاسیک فرانسه وارد آورد.اودرمقدمه نمایشنامه (کرومول) برنامه ادبی و بوتیقای مکتب رمانتیک فرانسه رااعلان  نمود. این مقدمه راامروزه یک مانیفست دورانساز آنزمان رمانتیسم بحساب می آورند. وی  خلاف استاندال وبالزاک میگفت که درام نیز باید اجتماعی شود و به طرح واقعیات اجتماعی بپردازد. او صحنه تئاتر را مکانی برای انتقاد اجتماعی و اخلاق صحیح انسانی بشمار می آورد، چون صحنه تئاتر ،جهانی است که سراغ سیاست میرود. بخاطر اینگونه نظرات آنزمان محافل طرفدار کلاسیک و رمانتیک به جان هم افتادند. رمانتیسم او رابطه نزدیکی با مکتب سیاسی لیبرالیسم نیز داشت. او اینگونه رمانتیک را با دین مسیحی و حکومت مشروطه آنزمان سازگار میدید.

  هوگو نخستین بار درسال 1819 در سن 17 سالگی یک جایزه شعرنویسی راازآن خود نمود و از لودویگ 18 یک بورس تحصیلی دریافت نمود. اوبعدها شعرش را با موضوعات فلسفی مخلوط نمود و همچون ولتیر خودراشاعری سیاسی نامید. اشعار اوآنزمان تحت تعثیر ادبیات شرق ،غیر از انقلابی بودن، نگاهی به گذشته، توجهی به طبیعت، و یادی از غم ها را نیز دربرداشتند. وی در نوجوانی گفته بود که او روزی به مشهوریت شاتوبریان خواهد رسید. هوگو را شکسپیر رمان نیز نامیده اند، گرچه او تحت تعثیر رمان تاریخی والتر اسکات است  . ازطریق آثار او خواننده امروزه میتواند با : انقلاب ژولای فرانسه، شورش کارگران پاریس، و سلطنت مشروطه و ارتجاع حاکم آنزمان آشنا گردد. رمان " گوژپشت نتردام " او را مهمترین رمان تاریخی دوره رمانتیک فرانسه بشمار می آورند . دررمان " بی نوایان " ، او موفق شد که تمایلات گوناگون فلسفی، سیاسی، ادبی، و ایدئولوژیک زمان خودرا باهم گره بزند. این رمان بدلیل کوششهایی برای تشویق انسانیت،سالها یکی از مهم ترین آثار پرخواننده فرانسوی بود. و رمان " درفش سیاه " اورا بزرگترین اثر ضد برده داری سیاهان اروپای استعمارگر آنزمان میدانند. در رمان " سال 93 "  او در رابطه با روبسپیر و مارات،گویا مخالفت خودبا خشونت درانقلاب اجتماعی را مطرح نموده است.

  ویکتور هوگو بین سالهای 1802-1885 درفرانسه زندگی نمود. او چون فرزند یک ژنرال ناپلئونی بود، در دوران کودکی، سالها در اسپانیا و ایتالیا بسر برد. وی بعداز تحصیل دردانشگاه پلی تکنیک پاریس، بطور تمام وقت خودرا در خدمت ادبیات اجتماعی قرار داد.

 هوگو در میانه سالی درآثارش دعوت به مبارزه علیه ناپلئون سوم نمود و اورا ناپلئون حقیر نامید. هوگو سالها درمهاجرت دست به مبارزه سیاسی و بازگشت دمکراسی زد ؛ در زمان او گویا ناپلئون های گوناگون درفرانسه برای کسب قدرت با همدیگر به مبارزه می پرداختند. هوگو ازسال 1848 به مبارزه برای آزادیهای اجتماعی  دست زد و سالها بعنوان نماینده مجلس و کاندید مقام رئیس جمهوری به دفاع از ایده های لیبرالی پرداخت. هوگو را تئوریسین و نماینده اصلی رمانتیک مترقی و چپ جمهوریخواه نیز نامیده اند. زمانیکه او نماینده جناح چپ مجلس بود، به کوشش برای آزادی پارتیزانهای انقلاب از زندان، اقدام نمود.

  آثار او شامل: شعر، درام، داستان،رمان، مقاله سیاسی، اعلامیه، شبنامه، چکامه، و قصیده های منظوم، هستند،از آنجمله : رمان 5 جلدی  بینوایان، گوژپشت نتردام، هونای، شاه سرخوش، ماسک خندان، افسانه جهان، رمان 1873، روی بلاس، درجواب پرونده شاکی، سالی وحشتناک، افسانه قرون، درفش سیاه، آخرین روز یک محکوم، درباره مرگ و زندگی یک آدم بیچاره، دریای کارگران، کارگران دریا، سال 93، برگهای پائیزی، اشعات و سایه ها، توجهات، شرقی، مجموعه چکامه و قصیدهها،و مقاله شکسپیر. تاکنون در فرانسه مجموعه آثار 43 جلدی و در خارج از فرانسه، مجموعه آثاری 21 جلدی از او نیز منتشر شده اند.

 گروهی ازمورخین ادبیات امروزه مدعی هستند که قشر کتابخوان زمان حال، مولیر و مالرمه را  بهتر می شناسد تا هوگو را، و رمانهای هوگو در رقابت باآثار استاندال، بالزاک و فلوبر، محبوبیت خودراازدست داده اند،و نمایشنامه های هوگو نیزغالبا فراموش شده اند، ولی اشعار وی در آینده شانسی برای محبوبیت میان خوانندگان خواهند داشت .

 

مطالب در ارتباط:

ــ غرب به یاد دوره رمانتیک افتاده است ( سارا ارمنی )

ــ معرفی نامزدان هفتمین دوره‌ی جایزه‌ی گلشیری ( مهیندخت قهاری )

ــ صلح جوی سوییسی، چارلز آلبرت گوبات ( الهام رفیع زاده )

ــ ۳۰ سال انتظار برای چاپ کتابی از فریدون آدمیت ( الیاس احمدی )

ــ خاطرات عاشقانه‌ی یک گدا ( نوشین شاهرخی )

ــ داستایوسکی ، و زوال شخصیت انسان دراسارت

ــ سقوط فرهنگ، نشانه زوال حكومت بود ؟

 

 

 سایت ایران قلم از انتشار مطالب و مقالاتی که در آن کلمات توهین آمیز استفاده شده، معذور است

مسئولیت مطالب درج شده بر عهده نویسندگان آن می باشد