16 آذر، احزاب سیاسی و بازگشت به دانشگاه

رضا خجسته رحیمی

رادیو آلمان

08.12.2006

16آذر در ایران روز دانشجو نام گرفته است. هرساله به اين مناسبت دانشجویان در دانشگاه‌های ایران با برپایی مراسم و اجتماعات متعدد، یاد چنین روزی را گرامی می‌دارند و به بهانه آن، مطالبات و خواسته‌های دانشجویی خود از مسئولان را طلب می‌کنند. اما به نظر می‌رسد که امسال روز ۱۶ آذر، بیشتر از آنکه محل توجه دانشجویان سیاسی باشد، با استقبال احزاب و گروه‌های سیاسی روبرو شد. گویی که آنها قصد دارند تا پس از فاصله گیری دانشجویان از قدرت و احزاب سیاسی در سال‌های اخیر، اکنون و در آستانه انتخابات شوراها، از ۱۶ آذر محملی برای ارتباط مجدد با دانشگاه بسازند.

۱۶ آذر، یادآور درگذشت سه دانشجو به نام‌های قندچی، شریعت رضوی و بزرگ‌نیا است که در چنین روزی به سال ۱۳۳۲ بر اثر نیراندازی نیروهای نظامی در دانشگاه کشته شدند. آنها و دوستانشان در اعتراض به سفر معاون رییس جمهور وقت آمریکا به ایران، تجمعات اعتراض آمیزی را به دعوت "نهضت مقاومت ملی" برگزار کرده بودند.

اکنون پس از ۵۳ سال از آن اتفاق و در سالگرد آن روز، نیروهای سیاسی در ایران به دنبال آن هستند که با یادآوری ۱۶ آذر، ارتباط از دست رفته خود با دانشگاه را بازیابند. بدین ترتیب است که سیاستمداران اصلاح‌طلب با تاکید بر جنبه ضداستبدادی این روز و سیاستمداران اصولگرا نیزبا تاکید بر جنبه ضد استعماری آن، هریک به دنبال ایجاد رابطه ای میان آرمان‌های خود و آرمان‌های دانشجویی در روز ۱۶ آذر هستند.

آقای سیدمحمد خاتمی، رییس جمهور سابق ایران، طی سخنانی در جمع جوانان اصلاح طلب از همزمانی فضای انتخابات شوراها و روز دانشجو سخن گفت وضمن مبارک خواندن چنین تقارنی اعلام کرد:« دانشگاه همواره نقش پيشتاز را داشته و بايد داشته باشد.»

اما نیروهای سیاسی اصلاح طلب درحالیکه به دنبال جذب دوباره دانشجویان هستند، به دلیل فاصله دانشجویان با خود، تحلیل دیگری از جنبش دانشجویی نیز دارند. آنها بدین ترتیب با اشاره به فضای انفعال در دانشگاه‌ها بر کناره گیری دانشجویان از فضای سیاسی تاکید می‌کنند و معتقدند که دانشجویان نباید به صورت حرفه‌ای به سیاست بپردازند. در همین راستا آقای علی تاجرنیا عضو سابق دفتر تحکیم و یکی از اعضای ستاد ائتلاف اصلاح طلبان در گفت‌وگویی، گفته است:« تردیدی نیست که هرچه به سمت جامعه باثبات حرکت کنیم نقش احزاب در جامعه بیشتر می‌شود و نقش حرکت‌های غیرقابل پیش بینی مثل جریانات دانشجویی کمرنگ خواهد شد.»

سوسن شریعتی اما معتقد است که: «پرهیز دادن دانشجو از مشارکت در امر اجتماعی و یا سیاسی گاه برمی‌گردد به یک سری سرخوردگی‌های تاریخی و هزینه هایی که این گونه مشارکت‌ها به دنبال داشته است.»

اما از سوی دیگر سیاستمداران اصولگرا درحالی که در شعارهایشان تاکیدی بر اصلاحات و آزادی‌های سیاسی وجود ندارد، گفتمان دیگری را برای جذب دانشجویان انتخاب کرده‌اند. آنها سعی دارند که از مطالبات ملموس و اجتماعی جوانان برای دانشجویان سخن بگویند. آقای محمدعلی رامین دبیر سیاسی ستاد حامیان دولت در انتخابات شوراها، طی سخنانی به مناسبت ۱۶ آذر گفته است: « آسیاب به نوبت، باید گذاشت جوانترها هم وارد عرصه‌ها شوند. اما کسانی در کشور ما هستند که گویا فقط حضرت عزرائیل آنها را کنار می‌گذارد.»

بخش دیگری از اصولگرایان نیز به دنبال آن هستند تا از طریق نقد رابطه اصلاح طلبان با دانشجویان در سال های گذشته، حداقل بر سردی روابط رقبای سیاسی خود با دانشجویان بیافزایند. آقای سلیمی نمین، یکی از چهره های اصولگرا در همین راستا به خبرگزاری دانشجویان گفته است که« برخی به دنبال آن بودند تا جنبش دانشجویی را سکوی پروازی برای خود قرار دهند». او بدین ترتیب برخی از فعالیت های سیاسی به واسطه جنبش دانشجویی را« سوءاستفاده شخصی» از این جریان دانسته است.   

دفتر تحکیم وحدت اما آن چنان که گفته شد به عنوان اصلی‌ترین گروه دانشجویی در دانشگاه‌های ایران، همچنان رابطه‌اش با گروه‌های سیاسی در تعلیق است. این درحالی است که دفتر تحکیم وحدت پس از تشکیل در سال ۱۳۵۸، با تسخیر سفارت آمریکا و انقلاب فرهنگی، ابتدا به عنوان بازوی حکومت انقلابی در دانشگاه ها شناخنه می‌شد و پس از آن نیز شاخه ای از جریان خط امام در دانشگاه‌ها به حساب می‌آمد. آخرین حضور سیاسی دانشجویان تحکیمی در فعالیت‌های شبه حزبی نیز در انتخابات ریاست جمهوری ۱۳۷۶ و مجلس ششم بود که با راهیابی اصلاح طلبان به قدرت همراه شد. پس از آن اما دفتر تحکیم وحدت با اعلام خروج خود از جبهه دوم خرداد، در چنین روزهایی در سال ٨١ و پیش از دومین انتخابات شوراها، عملا دوری خود از قدرت و گروه های سیاسی را تجربه کرد. این تجربه اما آغازی بود بر خروج اصلاح‌طلبان از قدرت که با از دست دادن شورای شهر تهران همراه شد.

 سایت قلم از انتشار مطالب و مقالاتی که در آن کلمات توهین آمیز استفاده شده، معذور است

مسئولیت مطالب درج شده بر عهده نویسندگان آن می باشد