|
سایه های تردید از
واشنگتن تا تهران
08.08.2008
اعتماد
در حال حاضر
بين ايران و امريکا ترديد دوگانه يي درخصوص برقراري روابط حاکم است. در
صورت
برقراري مصالحه بحث آسيب به پرستيژ ضداستکباري ايران مطرح مي شود و امريکا
نيز
اين
احتمال را مي دهد که مجبور به دادن امتياز اتمي به ايران شود. در صورت
ادامه
تنش هر
دو کشور نيز بايد ضررهاي قابل توجهي را در منطقه و صحنه روابط بين الملل
بپردازند. به منظور بررسي راه هاي برون رفت از اين بن بست سياسي «ترديد
دوگانه» و
همچنين
عواقب باقي ماندن در اين برزخ سياسي اعتماد با برخي از کارشناسان سياسي-
بين
المللي
به گفت وگو پرداخته است که نظريات آنان در پي مي آيد.
---
دکتر
عباس ملکي رئيس موسسه مطالعات درياي خزر در اين باره مي گويد؛ «به نظر
من در
حال حاضر بين ايران و امريکا ترديد دوگانه يي درخصوص برقراري روابط حاکم
نيست.
ارتباط بين دو کشور موضوع ناشناخته و جديدي نيست و از 150 سال پيش تاکنون
اين
موضوع
براي همه حکومت ها در تهران و واشنگتن يک موضوع جدي بوده است. از مرداد
1332
اين
روابط به سطح استراتژيک ارتقا يافت و با قرارداد نظامي ايران و امريکا در
1339
نيز به
يک روابط ويژه تبديل شد. موضوع ايران و امريکا از پس از پيروزي انقلاب
اسلامي
تا امروز نيز يک مورد حياتي براي هر دو کشور است.»
وي در
ادامه مي
افزايد؛
«به نظر من در تهران در مورد روابط با امريکا تصميم همان تصميم گذشته است.
يعني
مجموعه تصميم گيري سياست خارجي ايران در مورد ايالات متحده امريکا راهبرد
خود
را بر
عدم ايجاد روابط سياسي در حال حاضر به علاوه کنترل تنش مابين دو کشور به
خصوص
در مناطق
نزديک به ايران طراحي کرده است. به زعم من نظريات جديدي که در تهران بعضاً
ابراز مي
شود، عمدتاً مصرف داخلي داشته و کمتر پاسخ به پيشنهادات واشنگتن است.
ايران
همچنان از دادن يک تاريخ مشخص براي ادامه مذاکرات در سطح سفير در عراق طفره
مي رود،
زيرا اين مذاکرات را در جهت منافع ملي خود نمي داند. موضوع ايجاد دفتر
حفاظت از
منافع امريکا در تهران نيز به نظر من با موافقت مقامات ايراني روبه رو
نخواهد
شد و مسوولان ايراني تاکنون تنها به ابراز اميدواري براي بررسي اين موضوع
پرداخته
اند تا بتوانند به يک سند مکتوب از طرف امريکايي دست يابند.»
اين
کارشناس
مسائل بين المللي در ادامه تصريح مي کند؛ «از ديدگاه واشنگتن نيز به نظر
نمي رسد
شرکت در مذاکرات ژنو و ايجاد دفتر حفاظت در تهران در راستاي سياست هاي ديگر
ايالات
متحده باشد. در حالي که همچنان يک معاونت در وزارت خزانه داري امريکا و يک
معاونت
در وزارت امور خارجه امريکا و مرکز ميان وزارتخانه يي کنترل سرمايه هاي
خارجي
(OFAC)
به صورت تمام وقت در حال بستن درزهاي احتمالي در سد عظيم تحريم هاي
مالي،
پولي، بانکي، بازرگاني، اقتصادي، علمي و تکنولوژيک عليه ايران هستند، چرا
امريکا
بايد به تاسيس دفتري در تهران دست بزند که اولين و ملموس ترين نتيجه آن
کمتر
شدن فشار
روي مردم و دولت ايران براي اخذ رواديد است؟ برخي احتمال مي دهند که
امريکا
به دنبال يافتن يک تصوير واقعي از وضعيت ايران از طريق داشتن دفتر حفاظت و
حضور
ديپلمات هاي امريکايي در تهران است. شايد اين برداشت درست باشد، اما تجربه
نشان
داده است اولاً نومحافظه کاري حاکم در واشنگتن اصلاً نيازي به شناخت واقعي
از
ايران
احساس نمي کند و تحليل هاي چند پژوهشگر مربوط به ايران- که وجه مشترک آنان
اين است
که در 30 سال گذشته اصلاً در ايران نبوده اند- را به بررسي واقعي و تحليل
عيني
ترجيح مي دهد. ثانياً دشمني با مردم ايران آنچنان در نهادهاي حکومتي امريکا
نهادينه
شده است که اگر احساس شود با اعمال يک سياست کلي، حتي يک نفر از ايرانيان
ممکن است
از برخي تحريم ها کمتر متضرر شود يا به يک امتيازي دست يابد، دولت امريکا
آن سياست
را اجرا نخواهد کرد.»
دکتر
ملکي تاکيد مي کند؛ «به صورت خلاصه،
روابط
ايران و امريکا داراي زواياي متعددي است که براي هر دو وضعيت، مشکلات و راه
حل ها
نسبتاً شناخته شده است. تصميم دو طرف آن است که فعلاً همين وضع حفظ شود.»
دکتر
فريده فرهي استاد علوم سياسي دانشگاه هاوايي از ايالت هاوايي ايالات
متحده
امريکا نيز در اين خصوص اظهار مي دارد؛ «اين ترديد دوگانه يي که شما از آن
صحبت مي
کنيد در اصل زاييده محدوديت هاي داخلي است که هر دو طرف براي خود ايجاد
کرده اند
که باعث شده بازي براي مصرف داخلي و در حيطه عمومي، فقط به صورت برد و
باخت
مطرح شود. و براي همين است که تا يک طرف قدمي برمي دارد- مانند قدمي که
امريکا
با
فرستادن بيل برنز به مذاکرات سوئيس برداشت- فوري از طرف مقابل و حتي از طرف
تندروهاي
درون کشوري به صورت عقب نشيني کشوري که قدم برداشته و پيروزي طرف مقابل
مطرح مي
شود. در صورتي که حتي کوچک ترين حرکتي در جهت حل مشکل تاکنون اتفاق نيفتاده
است.»
اين
متخصص مسائل خاورميانه در ادامه تاکيد مي کند؛ «از ديد من هيچ
راه برون
رفتي از اين برزخ جز شروع و ادامه تدريجي خود اين مذاکرات وجود ندارد.
امريکا
با فرستادن بيل برنز در ديدار ژنو قدمي را برداشته است که به دلايلي ايران
هنوز به
آن پاسخ نداده است. شايد فکر مي کند به خاطر تغييرات قريب الوقوع در کادر
سياسي
امريکا احتياجي به پاسخ به دولت بوش را ندارد و شايد هم اطميناني به جدي
بودن
آن دولت
ندارد. در هر صورت تا وقتي هر دو طرف عزمي در جهت حل مشکلات دو کشور پيدا
نکنند و
از رويارويي براي تحکيم يا اثبات موضع داخلي خود استفاده نکنند، اين ترديد
دوگانه
ادامه خواهد داشت با اينکه باقي ماندن در اين برزخ براي هر دو کشور داراي
زيان است.»
همچنين
دکتر فرهي تصريح مي کند؛ «از يک طرف مقاومت عيان ايران
براي
وجهه امريکا در منطقه و شرايط اقتصادي آن کشور زيانبار است و از طرف ديگر
واضح
است که
سياست مهار اقتصادي و سياسي ايران که توسط امريکا دارد اعمال مي شود، اگرچه
چندان
موفق نبوده، به هر حال يک وجهه مهم فرسايشي براي سلامت اجتماعي و اقتصادي
ايران
داشته است که نمي توان منکر آن شد. ما الان مي دانيم که هر دو کشور توانايي
زيان زدن
به يکديگر را دارند، نه بيشتر نه کمتر. ولي ديگر اين بازي به جز مصرف
سياسي
داخلي به چه درد مي خورد، مشخص نيست. از ديد من فقدان عزم در جهت حل مشکلات
بين دو
کشور ديگر منطقي جز ناتواني در جمع و جور کردن يا رهبري نيروهاي داخلي در
جهت
توجيه و ايجاد يک روند فعل و انفعال يا داد و ستد ندارد.»
دکتر ژند
شکيبي
استاد سياست تطبيقي در دانشگاه لندن نيز در اين مورد اظهار مي دارد؛ «به
نظر
من تنها
راه برون رفت از اين بن بست سياسي اين است که امريکا و ايران بعد از مذاکره
پشت پرده
همزمان اعلام کنند حاضرند بدون پيش شرط مذاکره کنند و تا حدي مصالحه مي
کنند. من
فکر نمي کنم امريکا و ايران حاضر باشند به تنهايي مصالحه کنند.»
وي در
ادامه مي افزايد؛ «هر دو کشور ايران و امريکا بايد با يکديگر مصالحه
کنند تا
اعتمادسازي ايجاد شود. به عنوان مثال امريکا مقدار زيادي از تحريم ها عليه
ايران را
حذف کند و ديگر حرفي از بمباران ايران نزند. شايد ايران هم به طور موقت
غني سازي
را متوقف کند. اما به نظر من امريکا بايد بيشتر از ايران مصالحه کند، به
علت
اينکه امريکا از ايران قدرتمندتر است و سياست دولت بوش تنش زا است. يعني
بدبيني
را نسبت
به امريکا در منطقه خاورميانه و مخصوصاً در ايران تشديد کرده است.»
دکتر
شکيبي تاکيد مي کند؛ «بنابراين بزرگ ترين مساله اين است که امريکا به
جمهوري
اسلامي اعتماد ندارد و جمهوري اسلامي هم نسبت به امريکا و مخصوصاً دولت بوش
اعتماد
ندارد. اما اين اعتمادسازي مساله دشواري است چون هيچ روابط رسمي بين ايران
و
امريکا
وجود ندارد.»
اين
استاد سياست تطبيقي در ادامه تشريح مي کند؛
«گورباچف
و ريگان در دوره جنگ سرد مي توانستند سياست تنش زدايي را نسبت به روابط
متقابل
خود انجام دهند، چون سفارتخانه هاي هر دو کشور در آن زمان نقش مهمي را ايفا
مي
کردند. داير کردن سفارتخانه نه تنها مي تواند وضع سياسي و اقتصادي يک کشور
را
خوب
تشريح کند، بلکه ديپلمات ها بين دولت ها وساطت مي کنند و زماني را براي
اجراي
اعتمادسازي و سياست تنش زدايي ايجاد مي کنند.»
وي در
ادامه مي افزايد؛
«تاريخ
نشان داده است که چون هويت امريکايي و نظام سياسي آن ايدئولوژيک زده است،
بنابراين
به تصويري از دشمن خارجي احتياج دارد. در قرن 19 انگليس، مکزيک، امريکايي
هاي بومي
و اسپانيا نقش اين دشمن را ايفا مي کردند. آلمان در
سال 1945
اين نقش را
ايفا مي
کرد. بعد از آن نيز اتحاد جماهير شوروي تا سال 1991 به ايفاي اين نقش براي
سياست
خارجي امريکا پرداخت. اسلام و مخصوصاً ايران از زمان انقلاب اسلامي اين نقش
را بازي
مي کنند. بعد از فروپاشي اتحاد جماهير شوروي، اهميت نقش ايران در اين مورد
بيشتر
شده است.»
دکتر
شکيبي در ادامه توضيح مي دهد؛ «از زمان انقلاب
اسلامي،
واشنگتن تقصير اکثر مشکلات سياسي خود در منطقه خاورميانه مانند فلسطين،
لبنان و
عراق و همچنين ناکارآمدي سياست هاي خود در اين منطقه را به گردن ايران
انداخته
است. پس باقي ماندن در اين برزخ منجر مي شود که امريکا از ايران براي خود
سپر
بلايي به نفع سياست هاي خود در منطقه درست کند.»
اين
کارشناس مسائل
سياسي -
بين المللي در ادامه مي گويد؛ «گذشته از اين امريکا نمي خواهد ايران يا هر
کشور
اسلامي ديگري در منطقه خاورميانه که به امريکا وابسته نيستند، از حيث
اقتصاد و
نيروي
نظامي قدرتمند باشد. امريکا در اين مورد تحريم ها را بسيار مهم و لازم مي
داند.
مطالب در ارتباط :
ــ
فواید گفتگوی صلح با ایران
( لو فیگارو )
ــ
ایران و
آمریکا، از
حاجی واشینگتن تا دیوار بی اعتمادی
( دیپلماسی ایرانی )
ــ
ملاقات نماینده سازمان مجاهدین خلق و سفیر دولت اسرائیل در ایتالیا
( سایت ایران قلم )
ــ
چرا
تلاش برای جلوگیری از تحریم و جنگ بر علیه ایران؟
( نادر صادقی )
ــ
جغدهای جنگ طلب
(سایت ایران قلم )
ــ
سوگند
تاريخ مصرف ندارد
ــ
جاده صاف
کن های " جنگ و خشونت "
( سایت ایران قلم )
ــ
دَه
دروغ، برای برافروختن دَه جنگ (
سایت ققنوس )
ــ
جنگ نه، صلح آری
ــ
نظرسنجی مؤسسه
گالوپ: استقبال شهروندان آمریکایی از ایده مذاکره با ایران
( سایت فردا به نقل از خبرگزاری ان بی سی)
ــ «شکاف در میان آمریکایی ها درباره حمله نظامی به
ایران»
ــ
از روزولت صلح طلب تا جورج بوش
سایت ایران قلم از انتشار
مطالب و مقالاتی که در آن کلمات توهین آمیز استفاده شده، معذور است
مسئولیت
مطالب درج شده بر عهده نویسندگان آن می باشد
|