_________ استفاده از مطالب اين سايت با ذکر منبع بلامانع است _________

" کانون ایران قلم"

kanoon@iran-ghalam.de

info@iran-ghalam.de

www.iran-ghalam.de

 نظریه های سیاسی دریونان و روم باستان

02.01.2009

آذر سلطانی

Asolt@web.de

              آغازتئوری سیاسی در غرب

           نظریه های سیاسی دریونان و روم باستان .

معمولا فصل های یک کتاب“تاریخ نظریه های سیاسی غرب“ شامل بخش های زیراست: تئوری سیاسی دردوره یونان وروم باستان ، تئوری سیاسی دردوره سدههای میانه ، تئوری سیاسی دردوره رنسانس، عقلگرایی،وروشنگری ، تئوری سیاسی درقرن 19، وتئوری سیاسی درقرن بیست . دربخش سوم به نام هایی مانند: هابس،اسپینوزا،جان لاک،منتسکیو،روسو، وکانت اشاره شده است.دربخش چهارم اشاره به مکاتب: محافظه کاری،لیبرالی،دمکراسی،سوسیالیسم،آنارشیسم، و ناسیونالیسم شده است.ودربخش پنجم یه شرح مکاتب ونظامهای: امپریالیسم،دمکراسی مدرن،لیبرالیسم مکتب منچستر،بازاراقتصاد اجتماعی،کمونیسم،فاشیسم،و تئوری سیاسی درکشورهای جهان سوم،گردیده است.

پیرامون اهمیت اینگونه بحث ها گفته شده است که معرفی تاریخ نظریه های سیاسی،فعالیتی عملی درباره روشنگری سیاسی است. دردوره باستان سخن از"شهروندان" درشرایط برده داری است که با شرایط دمکراسی پارلمانی مدرن فرق دارد. درسدههای میانه یک دوئالیسم تقسیم قدرت میان پاپ و پادشاه یا قیصروجودداشت.تئوری سیاسی عصرجدیداروپا،دردوره عقلگرایی وروشنگری آغازشد. تئوری سیاسی عقلگرایی وروشنگری درقرن اخیرشامل طبقه جدید بورژوازی است که درکناراشراف وروحانیت اظهاروجودنمود.آزادی ازفئودالیسم موجب شد که بورژوازی درپایان قرن 18 به انقلاب کبیر فرانسه نیرویی بدهد تاساختارهای سیاسی-اجتماعی وتاریخی را تغییردهد.سرانجام درزمان استقلال آمریکا،تئوری سیاسی عصرروشنگری،عملی شد ودیگرفقط حرف،آرزو ونظرنبود.

تئوری سیاسی درقرون 4و5 پیش ازمیلاد با تحلیل واقعیات برای تشکیل سازمانهای دولتی به اوج  خودرسید،وسرانجام درقرن 4 پیش ازمیلاد موجب تشکیل مدارس فلسفی برای بحث های سیاسی شد. مشهورترین مدارس فلسفی را :افلاتون،ارسطو،اپیکور،زنون،و استوا میان قرون 3و4 پیش ازمیلاد تشکیل دادند.

مورخین غرب مدعی هستند که آنزمان نظم سیاسی جدید آتن،صحت خوددررابطه با جنگ علیه ایران را به معرض آزمایش گذاشت وموجب یک نیروی دینامیک سیاسی دردرون جامعه گردید،وساختارهای دولتی-سیاسی دردوره آرشایی درقرون 8-6 پیش ازمیلاد غیرازآتن،برای شهر-دولت های دیگری نیز موثر بودند. سولون آتنی درسال 610 پیش ازمیلادمسئول تشکیل نظمی جدیدشد چون اوعضو شورای 7نفره عالمان شهربحساب می آمد،اگرچه برای این اقدام اوخطری برای رهبری اریستوکراتی حاکم ایجاد ننمود.درادبیات تراژدیک ، آشیلوس به شرح خلع قدرت از آروپاگس درسال 462 می پردازد.آنزمان همه بحثهای سیاسی،مشروط برآن بودکه قابل فهم ودرمرزقابل قبول بودن،باشند،حتااگرمادمکراسی را بعنوان حاکمیت جانبدارانه خلق برهمه اعضای جامعه بحساب آوریم.

اعضای مکتب فلسفی سوفسطایی درسال 450 پیش ازمیلاد به تعمیم اصول فلسفه طبیعی ایونی روی پدیده های اجتماعی نیزپرداخت.فیلسوفان سوفسطایی،آموزگارانی حرفه ای بودند که درسهای سیاسی را به میان جوانان خارج ازآتن نیزمنتقل میکردند. نظریه پردازان سوفسطایی درطول چند قرن روی مرز میان سیاست وفلسفه،تئوری وعمل سیاسی رابناکردند.سوفسطائیان نخستین باربه کشف تئوریهای عمومی ماورای طبیعی؛ولی اجتماعی-انسانی پرداختند که ورای شهر،فرهنگ،وقانون بودند.اعدام سقراط درسال 399 پیش ازمیلاد باعث شدکه افلاتون به رد تمام انواع دولتها بپردازد وبهترین حکومت را حاکمیت فیلسوفان بشمار آورد.برای نظریه پردازان ورویاهایشان،حاکمیت فیلسوفان، آرزویی بود که درقرون بعدی غیرعملی بجاماند.ازجمله فیلسوفان سوفسطایی غیرآتنی،پروتاگوراس اهل تراکی ومتولد 490 پیش ازمیلاد، وگوگیاس اهل سیسیل متولد 400 پیش ازمیلاد بودند.

سقراط میگفت که درسیاست مانند سایر شاخه های زندگی،انسان بایداهل فن،متخصص وصاحبنظر باشد.یکی از شاگردان سقراط بنام آنتی تنوس درسال 360 پیش ازمیلاد به تمسخر میگفت که ازطریق دمکراسی وانتخابات آزاد نمیتوان الاغ را به یابو تبدیل نمود.امروزه اشاره میشود که پولیس یا شهر-دولت ها آنزمان،برای اجتماعی نمودن انسان،مرکزتمام نظریه های سیاسی بودند. پولیس یا شهر-دولت ها به محل زندگی چندهزارنفرساکنین یک محل با یک قلعه ودیواری دراطراف شهر میگفتند.وجود مفاهیمی مانند دمکراسی،الیگارشی،و اریستوکراتی،نشان ازمخالفت باحکومت مطلقه بود.پروتاگوراس، یکی ازمتفکرانی است که به دفاع بنیادین ازدمکراسی پرداخت.درمقابل دمکراسی،به حاکمیت بیچاره ها وگشنه تشنه ها،نظام" اوخلوکراتی" میگفتند. ازاشاره هرودت به نظام سیاسی ایران آنزمان میتوان به این نتیجه رسید که در دمکراسی،همه مردم دخالت دارند، در اریستوکراتی،بهترین ها شریک هستند،و در نظام سلطنتی ومطلقه، فقط یک نفر تصمیم میگیرد.

دریونان باستان قوانین اساسی دولتهای ایده آل ازمیانه قرن پنجم پیش ازمیلاد طرح گردید وسقراط، هیپودامس رانخستین تئوریسین دولت ومعمار شهر-دولت میدانست.دراطراف یونان آنزمان در4قرن پیش از میلاد،حکومتهای سلطنتی مطلقه در مقدونیه،سیسیل،ایران،و قبرس وجودداشت.آنزمان قوانین مشروطه و سلطنتی بازارگرمی داشتند.جامعه اسپارت درقرن 4پیش ازمیلاد کوشید تاقوانین خودرا بر اساس حکومتهای: سلطنتی،اریستوکراتی،ودمکراسی،پایه گذاری کند. افلاتون نیزدر کتاب "قوانین" به طرح شرایط تشکیل یک دولت میپردازد،وارسطو درکتاب "سیاست" به شرح نظرات سیاسی پیرامون قوانین 158 دولت آنزمان میپردازد. طرح دولت ایده آل قرون 4و5 پیش ازمیلاد در اتوپی دولت دوره هلنی درقرن سوم مشاهده میشود. گزنفون دولت ایده آل را سلطنت میدید و سنکا خطاب به نرون،دولتی را پیشنهاد میکند. ادعا میشود که بعضی ازآثار افلاتون نه یک تئوری سیاسی بلکه تصویرواقعی ازروان انسانی هستند.

باکنارزدن حکومت مقدونی درسال 168 پیش ازمیلاد،دولت روم درجنوب اروپا روی کارآمد.بجای حکومتهای دمکراسی،رومیها مبلغ حکومت الیگارشی شدند.مکتب فلسفی واخلاقی رواقی دیگریک سنت فلسفی نبود بلکه راهنمای قشری ازاشراف وبرگزیده گان طبقه حاکم گردید. این مکتب روی حاکمانی مانند آنتی گنوس درسال 250 و روی شاه مقدونی و روی مارک آورل،قیصرروم درسال 180 بعدازمیلاد اثرگذاشت. انتی گنوس میگفت که نظام پادشاهی یک "نوکری احترام آمیز" درمقابل و در خدمت خلق است. رومی ها شهر-دولت های یونانی راتا حاکمیت برکشورهای حوزه دریای مدیترانه گسترش دادند. اریستوکراتها میگفتند که لیبرالیسم یعنی رقابت آزادبرای رهبری وسلب قدرت از یک نفر. سیسرو نخستین باردرسال 54 پیش ازمیلاد آثارتئوریک سیاسی خودرا منتشرنمود.اوج تئوری سیاسی یونان باستان دواثر مهم سیاسی افلاتون هستند. سیسرو مدعی بود که قوانین اساسی وحقوقی در جمهوری روم،بهترین درجهان هستند.

درقرن دوم بعدازمیلاد مورخی بنام کاسیوس دیو بهترین حکومت را ترکیب دمکراسی باسلطنت میدانست.درنظراواهمیت دولت و قوانین "اختلاطی" درآنجاست که خلق بدون اینکه حاکمیت را بترساند درسیاست نقش مهمی را بعهده میگیرد.آموزگارمهم سیسرو درخلق نظریه های سیاسی پیرامون دولت،پولیبیوس بود. رومی ها با طرح جنگ عادلانه،سیاست سلطه گرانه خودرا توجیح میکردند. مورخی بنام دیودر یک قرن پیش ازمیلاد به گردآوری دوگونه آثارادبی اقدام نمود که مثالی برای جزیره اتوپی توماس مورس و کامپانلا درباره اشتراکی نمودن زنان و کالاهابودند. دولت غالب این نوستالژی های سیاسی دردوره باستان،طرح حکومتی است که بدون مالکیت خصوصی باشد. رومیها با طرح شعار شهر"رم ابدی" مسئولیت جهانی دفاع ازتمدن روم درمقابل تهدید بربرها را بعهده گرفتند. نظریه های سیاسی یونان که درتمام اشکالش،پایه افکار رومیان و مسیحیت درسدههای میانه بود، پایه واساس نظریه های سیاسی بعدی درغرب گردیدند.

 

مطالب در ارتباط:

ــ سه اسم مستعار در یک ترور سیاسی ( سارا ارمنی )

ــ بچه فئودال ها قناری بازشدند،- و بچه دهاتی ها، مائوئیست ! ( سارا ارمنی )

ــ عتیق رحیمی برنده جایزه ادبی فرانسه شد ( بی بی سی )

ــ یادی از آلبرکامو ( مریم فشنگ )

ــ پیوند دو شهر با دو فرهنگ (دویچه وله )

ــ زنده باد بمب ، زنده باد دینامیت ،- شعارمبارزان بود آنزمان ( روسیا روشن )

ــ بمناسبـــــت 18 مهـــــــــــر روز بزرگـداشت حـافــــظ ( فرزاد فرزین فر )

ــ در آغاز خشم بود - و سپس شورش ! ( روسیا روشن )

ــ ازدواج یا انحصاری نمودن مالکیت بر زن ؟ ( روسیا روشن )

ــ داستان خوانی مهشید امیرشاهی در دو شهر آلمان ( علی امینی )

ــ سه قرن مبارزه اجتماعی آنارشیست ها در آمریکا ( روسیا روشن )

ــ  روشنگر پشت پرده های آهنین درگذشت ( تحریریه ایران قلم )

ــ زردشت، از ماقبل باستان تا زمان ساسان، از افسانه تا فلسفه ( آرام بختیاری )

ــ نگاهی به کتاب " در خلوت مصدق " ( فرج سرکوهی )

ــ ایران قدیم در دیوان شرقی-غربی گوته ( کیواندخت میرقهاری )

 

 سایت ایران قلم از انتشار مطالب و مقالاتی که در آن کلمات توهین آمیز استفاده شده، معذور است

مسئولیت مطالب درج شده بر عهده نویسندگان آن می باشد