گزارشی از کنفرانس
رابطه ایران و امریکا
08.02.2007
رضا گوهرزاد
کنفرانس سالانه "انجمن مدافع دموکراسی در ایران "، روز شنبه سوم فوریه ٢٠٠٧
در دانشگاه کالیفرنیای جنوبی –شهر ارواین با موضوع "رابطه ایران و امریکا و
تاثیر آن بر اوضاع کشور" با حضور شهردار شهر ارواین، خانم بت کروم و شمار
زیادی از استادان دانشگاهها، روزنامه نگاران، کوشندگان سیاسی و ٤٥٠ نفر از
ایرانیان مهاجر علاقه‌مند که نگران شرایط حاکم بر موضوع تنش‌های بحران زای
بین ایران و ایالات متحد آمریکا هستند، با سخنرانی دکتر هوشنگ امیر احمدی،
محمد ارسی، مسعود بهنود، دکتر محمد سهیمی و فرخ نگهدار برگزار شد. شهردار
ارواین، پس از سپاسگزاری از کوششهای جامعه ایرانیان درشهر چند فرهنگی
ارواین به رسم یادبود تقدیرنامه‌هایی را در ارجگذاری بر کوششهای سیاسی،
علمی، فرهنگی سخنرانان برای اعتلای ارزشهای دموکراسی خواهانه و صلح
دوستانه اهدا کرد.
سخنران نخست، محمد ارسی، کارشناس و پژوهشگر مسایل اقوام، پیرامون موضوع
رابطه ایران و امریکا ومساله قومی در ایران، در مقدمه ای رابطه وبرخورد
امریکا با مسایل اقوام و اقلیت‌ها را در ٤ بخش شرح داد :
١- از سال ١٨٣٠ تا جنگ جهانی دوم، که در این دوره بیشتر فعالیت مسیونرهای
مذهبی را در برمی گرفت که برای احیا رستاخیز روحانیت در آسیا، به ایران
می‌آمدند و کارشان بیشتر به اقلیت مسیحی و گاهی یهودیان بسنده می‌شد.
٢- دوره آغاز جنگ جهانی دوم تا پایان دوره محمد رضا شاه، که به طور روشن
میتوان تاثیر آمریکا در مسایل قومی را یافت. پس از اشغال ایران توسط شوروی
و انگلیس در دوران جنگ دوم و پس از آن درهنگام تشکیل فرقه دموکرات در
آذربایجان و کردستان، آمریکا از دولت مرکزی و تمامیت ارضی ایران دفاع
می‌کرد، که فقط به خاطر مخالفت در برابر کمونیزم و اتحاد شوروی بود، زیرا
به نوعی، گرایش سوسیالیستی جنبش‌های قومی و منطقه ای در ایران ونزدیکی آنان
به اتحاد شوروی، امریکا را بیمناک کرده و به سوی حمایت از دولت مرکزی
می‌کشاند تا جایی که حتی در موضوع رشد یافته پان عربیسم در جنوب ایران،
تنها به سبب نزدیکی آنان به اتحاد شوروی، از دولت مرکزی حمایت کردند.
٣- از آغاز جمهوری اسلامی تا سقوط اتخاد شوروی- با اینکه پس از انقلاب
اسلامی دولت ضعیف بود و حرکت‌های قومی اعراب خوزستان و کردها در کردستان
شکل می‌گرفت، ولی هیچ نشانه ای از دخالت امریکا و دفاع از قومیت‌ها به چشم
نمی‌خورد و تماس‌ها تنها در حد ارتباط خبرگیری بوده است.
٤ - حضور امریکا در منطقه و خلیج فارس -ارسی دوره حاضر رابه عنوان دوره ای
که امریکا به طور جدی حضور دارد می‌شناسد، چرا که با سقوط اتحاد شوروی و
استقلال جمهوری‌های آذربایجان، ارمنستان، ازبکستان، قرقیزستان درآسیای
مرکزی از یک سو و پس از حمله نخست به صدام در سال ١٩٩١ و خودمختاری نسبی
کردستان از سوی دیگر دوره ١٥ ساله حضور امریکا در منطقه را دامن زده و سر
انجام با حمله به افغانستان و اشغال عراق بعد تازه ای در مسایل قومی را رقم
می‌زند. این جمهوری‌های تازه استقلال یافته می‌تواند جاذبه‌های جدایی طلبی
را در استان‌های هم قومشان مثل کردستان، آذربایجان و خوزستان و...گسترده
سازد.
ارسی سخن را این گونه به پایان برد: "حال که حاکمیت ایران، فلسطینی تراز
فلسطینی‌ها شده و امریکا، اسراییلی تر از اسراییل است، این خطر وجود دارد
که امریکا با فضا سازی سیاسی از تحولات قومی و دولت ایران با ادامه شرایط و
درگیری ابلهانه با اسراییل، ایران را به تکه تکه شدن بکشانند" . ارسی،
روشنفکران و نخبگان را به درک شرایط و روشنگری برای دفاع از تمامیت ارزی
ایران خواند.
سپس هوشنگ امیر احمدی، استاد دانشگاه و کارشناس روابط بین الملل در زمینه
منافع ملی ایران در رابطه با امریکا سخن گفت .او نخست به نبود یک تعریف
مشخص از منافع ملی ایران (به عنوان ملت )اشاره کرد و افزود هنوز معیار
معینی برای این ارزشها نزد ایرانیان وجود ندارد. او کوشش کرد تا بگویدآنچه
در رابطه با جهان در دنیای خارج و تحولات داخلی به نفع یک ملت است را
میتوان منافع ملی خواند.
دکتر امیر احمدی، با بیان اینکه، ایران سرزمین بزرگی است با منابع طبیعی،
ثروت ملی، فرهیختگان بیشمار و فرهنگ و تمدن غنی و ارزشهای والا، که فاصله
وشکاف بزرگی بین این منابع ملی سرشار و دستاورد‌های ان است.، اشاره کرد که
در بخش صنعت، دو دهم در صد از واردات صنعتی جهان از ایران است و تولید
سرانه صنعتی ایرانیان ٣٠٠دلار است در حالی که متوسط این نرخ در جهان سوم
٩٠٠ دلار است و در مورد تکنولوژی، معیار ما یک دهم درصد تولید نا خالص
داخلی است همین معیار در کره جنوبی ٤ در صد است، یعنی ٤٠ برابر ما. این
گونه است که درسال از هر هزار نفر دانش آموخته، ٥ نفر از ایران می‌گریزند،
در کشوری که ٧٠ درصد جمعیت آن را جوانان تشکیل می‌دهند، ٣٠ درصد جوانان
بیکار هستند.
دکتر امیر احمدی در شناخت مشکلات و مسایل افزود که ما عملگرایان بدون فکر
هستیم، گوش نمی‌کنیم و فکر استراتژیک هم نمی‌کنیم .بسیاری، مشکل اصلی را
استعمار کهنه و امپریالیسم امریکا می‌دانند و برخی دولت‌های دیکتاتوری فاسد
و برخی دین را عامل این عقب ماندگی می‌دانند و دسته آخر مجموعه این عوامل
را.
دکتر امیر احمدی، پس از شرح دوران " اسلام / اسلام " و سیر آن به " اسلام /
ایران "در دوران جنگ ایران و عراق و رشد آن به سوی ایران اسلامی، وخواست
نوین " ایران ایرانی " را خواست آینده پیش رو دانست.
دکتر امیر احمدی پس از شرح خسارت‌های ناشی از نبود رابطه بین ایران و
امریکا بر منافع ملی از، "عادی سازی در برابر تنش آفرینی " به مثابه شکل
گیری گفتمان جدید نام برد و سر انجام نتیجه گرفت که " دوران نه جنگ، نه صلح
" به پایان رسیده است و ایران در رابطه با امریکا در" دوره یا جنگ، یا صلح
" به سر می‌برد .ما باید برای صلح کوشش کنیم و فریب نیروهای جنگ طلب و
شرمندگان مروج " تحریم‌های هوشمند " را نخوریم.
مسعود بهنود، روزنامه نگار ونویسنده، به موضوع "رابطه ایران و امریکا و
آزادی‌های بیان و مدنی در ایران " پرداخت . او در مقدمه بر اساس اسناد،
امیر کبیر را به عنوان نخستین کسی که خبر از وجود ایالات متحد امریکا به
ایرانیان داده است یاد کرد و اشاره ای داشت به موضوع نخستین قرارداد ایران
و امریکا. و اینکه هرگز رابطه ایران و امریکا دو جانبه نماند و همواره
زائده انگلیس محلل وار به آن چسبانده ماند.
بهنود در ادامه پیشگفتار خود، از امریکاییان به عنوان ملتی که به سبب
آزادیخواهی ذاتی، همواره نقشه انگلیس را که بی خبری ایران را دوست داشت،
نقش بر آب می‌کردند، یاد کرد.او اشاره کرد که امریکاییان تا پیش از ٢٨
مرداد، با آزادیخواهان ایران همکاری داشتند.بهنود در سخنرانی خود به این
نکته اشاره کرد که چگونه پس از جنگ جهانی دوم، در دوران نخست وزیری فروغی،
سفیر انگلیس بارها، طی یادداشت‌ها و نامه‌هایی سانسور و محدودیت مطبوعات را
می‌خواست و حتی تعطیل ١٤ روزه روزنامه اطلاعات را موجب شد . از روسیه نیز
نامه‌هایی در دست است، اما امریکا، به عکس یاری رسان به آزادی مطبوعات بود
و نقش مثبتی داشت تا اینکه به ٢٨ مرداد رسید، که پرتگاه بزرگی در این روابط
بود، در ذهن ایرانیان تصویر آزادیبخش و هوادار آزادی بودن آنها پایان گرفت
و سانسور مطبوعات را از چشم امریکایی‌ها دیدند.
مسعود بهنود، ناگزیر به سبب کمبود وقت، سخنان خود را این گونه به پایان
برد، گرچه به اثر مثبت یا منفی رابطه ایران و امریکا در سیر آزادی مطبوعات
اشاره چندانی نمی‌شود کرد، ولی رابطه نداشتن با امریکا، ضدیت با امریکا وجه
غرور ملی ما شده است، کشوری که در پی غرور ملی است، یک امر وعامل منفی را،
عامل غرور ملی کرده تا جایی که اکثریت ملت ایران، خواستار رابطه با امریکا
نیستند، ما باید این نوع غرور ملی را کنار بگذاریم تا به دلیل اقتصادی –
سیاسی از قافله عقب مانده‌های جهان نمانیم.
سپس نوبت دکتر محمد سهیمی، استاد دانشگاه و کارشناس مهندسی شیمی و نفت بود
تا در مورد " رابطه ایران و امریکا و مسله انرژی هسته ای سخن بگوید.دکتر
سهیمی در آغاز با این اشاره که موضوع انرژی هسته ای و غنی سازی یکی از
مهمترین مسایل ایران امروزاست، سخنان خود را ٤ بخش کرد.
- آیا انرژی هسته ای لازم است و نیازهای آن در ده سال آینده چقدر است ؟
- آیا انرژی هسته ای برای ایران اقتصادی است؟
- آیا ساخت راکتور اتمی و غنی سازی برای ایران اقتصادی است؟
- برای جلوگیری از خطر حمله نظامی امریکا، چه بایدکرد؟
دکتر محمد سهیمی، سخنرانی خود را در یک قالب علمی _ آماری ارائه نمودو
اشاره کرد ایران با ٧٠ میلیون جمعیت، درسال ٢٠١٥ با جمعیت ١٠٠ میلیونی
روبرو خواهد بودو با آهنگ افزایش ٥/٥ درصد در مصرف انرژی، اگر این روند
ادامه یابد، و سرمایه گذاری در این زمینه صورت نگیرد، در سال ٢٠١٥ ایران
وارد کننده نفت خواهد بود.او اشاره کرد که عدم سرمایه گذاری در نفت در ٢٠
سال گذشته، موجب کاهش تولید روزانه ٢٠٠ هزار بشکه شده است که رقم بزرگی است
با پرداخت سالی ٦ میلیارد یارانه و٦ میلیارد هزینه واردات سالانه بنزین (با
افزایش٥/ ١٠ درصد در مصرف سالانه بنزین)، برای حفظ سهم تولید و فروش در
بازار جهانی، ایران نیازمند١٢٠ مبلیارد سرمایه گذاری در صنعت نفت است که
نیمی باید از خارج تامین شود، پس از روی کار آمدن احمدی نژاد این سرمایه
گذاری از بین رفته است.
دکتر سهیمی در ادامه افزود که ساخت راکتور اتمی در ایران به صرفه است و آن
را باید از غنی سازی جداکرد، ایران برای تولید ٨ درصد برق خود سالی ٢٦٠
میلیون بشکه را می‌سوزاندکه با توجه به قیمت نفت پس از کسر هزینه‌ها، ارزشی
١١ میلیاردی دارد که با آن میتوان ٦ راکتور ساخت و هزینه چند سال را هم
پرداخت.
دکتر سهیمی در پایان به این نکته رسید که در حال حاضر ایران فقط یک راکتور
دارد که روس‌ها تامین مصرف ١٠ ساله اورانیوم غنی شده آن را پذیرفته اند و
ما در حال حاضر نیاز به غنی سازی نداریم.نیاز ما سرمایه گذاری در میدان‌های
نفت و گاز و تاسیس راکتورهای بیشتر و جلوگیری از فرار مغزها و خروج
سرمایه‌ها است.دولت حاضر صلاحیت بحث ملی و ضد ملی را ندارد.
آخرین سخنران، فرخ نگهدار، فعال سیاسی و پژوهشگرمسائل استراتژیک بود که در
زمینه " رابطه ایران و امریکا و ساختار قدرت سیاسی در ایران " سخن گفت.
فرخ نگهداردر پیشگفتار خود این پرسش را طرح کردکه در سیاست گذاری، جای
رابطه ایران و امریکا کجاست و چه پیایند و دستاوردی دارد؟ و ادامه داد که
این موضوع یک دوره ١٠٠ساله از مشروطیت تا امروز دارد.در ٥٠ سال نخست تاریخ
نشان نمی‌دهد که یک حس دشمنی ومنفی و ستیز با امریکا در وجود ایرانیان بوده
باشد، حتی از سال ١٣٢٠ تا ١٣٣٢ نیز این حس ضد امریکایی نبود، در نوشته‌های
روشنفکران حتی یک خط نوشته دیده نمی‌شود.
در ٢٥ سال پس از کودتا، نه تنها در ایران، بلکه در بسیاری از کشورهای جهان
این حس ضد امریکایی شکل گرفت، که ساخته و پرداخته نیروهای چپ در ایران
نیست، این نگرش قالب جهانی بود که مولود یک دوره معین است و فقط به ٢٨
مرداد ١٣٣٢ بسته نیست.این بدبینی تا انقلاب بهمن ١٣٥٧ رشد کرد، ایرانیان
شاه و امریکا را مخالف خود می‌دانستند، این حس، پس از انقلاب انگیختگی
بیشتری یافت.
در جهان پس از پایان جنگ سرد، بیشتر کشورهای جهان مثل چین، هند، روسیه و
ویتنام در رابطه خود نسبت به امریکا تجدید نظر کردندو به رابطه عادی سیاسی
– اقتصادی پرداختند..کشورهای امریکای لاتین هم با تغییر نگرش، خواستار
برابری و توازن و عدالت در مبادلات اقتصادی شدند .
فرخ نگهدار پس از باز کردن شرایط جهانی افزود که در ایران وضع به گونه
دیگری است و مخالفت با امریکا اقتصادی نیست، بلکه سیاسی است و احمدی نژاد و
یارانش در پی هژمونی (سرکردگی) خود در منطقه در برابر امریکا است، هولوکاست
را مطرح می‌کنند تا طرح بیکر- همیلتون زمین بخورد...
در پایان نگهدار پس ار بیان شیوه نگرش جناح‌های حکومتی ایران، و اینکه نو
محافظه کاران امریکا نیز همسو با جناح بنیادگرا و راست گرا در ایران، در پی
راه‌های جنگ طلبانه ای است که بزگشت ناپذیر است و تنها راه مهار احمدی نژاد
و دیک چینی، طرح شعار و راه حل عادی سازی روابط ایران و امریکا است که
می‌تواند با کاستن از خطر جنگ، امنیت ملی، حل مسله انرژی، مسیر حل مسایل
قومی، رشد اقتصادی، دموکراسی خواهی و حقوق بشر در ایران را برای تمامی
اقشار هموار سازد.
کنفرانس پس از پرسش و پاسخ، در فضایی از نگرش ضد جنگ، دوستی ملت‌ها و صلح
دوستی به پایان رسید.
سایت ایران قلم از انتشار
مطالب و مقالاتی که در آن کلمات توهین آمیز استفاده شده، معذور است
مسئولیت
مطالب درج شده بر عهده نویسندگان آن می باشد
|